CVA, Cerebro Vasculair Accident, betekent ‘ongeluk in de bloedvaten van de hersenen’. CVA is de medische term voor beroerte. Dit kan een hersenbloeding of een herseninfarct zijn. Een herseninfarct betekend dat er een bepaald gedeelte van de hersens geen bloed krijgt of heeft gekregen ten gevolge van een stolsel of propje in de bloedvaten. Veelal is er links of rechts in het lichaam een verlamming en soms in meer of mindere mate andere problemen aanwezig. Verder kunnen de gevolgen voor gedrag en karakter zeer ernstig zijn.
Een CVA zonder blijvende gevolgen heet een TIA. Een TIA staat voor transient ischaemic attack. De gevolgen hiervan zijn meestal binnen 24 uur verdwenen. Een CVA valt onder hart en vaatziekten.
Een beroerte is herkenbaar aan klachten als:
Elk stukje van de hersenen verzorgt bepaalde functies in het lichaam. De belangrijkste functieverdeling in de hersenen is tussen de linker- en de rechterhersenhelft. Die twee hersenhelften hebben ieder hun eigen functies.
De linkerhelft van de hersenen:
De rechterhelft van de hersenen:
Bij een beroerte in de linkerhersenhelft ontstaan vaak ook nog de volgende klachten:
Een beroerte in de rechterhersenhelft geeft klachten als:
Verschijnselen van een beroerte die er na zes maanden nog zijn, zijn vaak blijvend.
Mogelijke restverschijnselen zijn:
Vooral de laatste – onzichtbare – restverschijnselen geven vaak spanningen in de relatie met de partner, familie en andere bekenden. Ook de plotselinge afhankelijkheid geeft soms relatieproblemen en angsten.
Hoe ontstaat een beroerte?
Een beroerte ontstaat als de hersenen plotseling geen bloed meer krijgen. Dat kan op twee manieren gebeuren: via een herseninfarct of via een hersenbloeding.
Ongeveer 80% van de beroertes ontstaat door een herseninfarct (een afsluiting van een bloedvat). Dit komt vooral bij ouderen voor, vaak als gevolg van aderverkalking of trombose.
De overige beroertes ontstaan door een hersenbloeding. Hersenbloedingen kunnen ontstaan door een aangeboren zwakke plek in de slagader of aderverkalking in combinatie met een te hoge bloeddruk. (Dit komt relatief vaker voor bij jonge mensen).
Sommige mensen lopen een groter risico op een beroerte. De belangrijkste risicofactoren zijn:
Behandeling van een beroerte
Mensen die een beroerte hebben gehad moeten zo snel mogelijk naar het ziekenhuis. Want hoe eerder de behandeling begint, hoe minder kans op overlijden of restverschijnselen.
In het ziekenhuis ligt de patiënt maximaal twee weken in de ‘stroke unit’. Dat is een speciale ziekenhuisafdeling voor mensen met een beroerte.
De zorg voor CVA-patiënten wordt tegenwoordig op steeds meer plaatsen via ‘stroke services’ of CVA-zorgketens geregeld. In zo’n keten werken ziekenhuis, verpleeghuis, revalidatiecentrum, thuiszorg en huisarts samen. Zij zorgen ervoor dat de verschillende soorten zorg die de patiënt nodig heeft goed op elkaar aansluiten.
Na een beroerte moet de patiënt zo snel mogelijk revalidatie krijgen. Al na de eerste dag zijn bewegingsoefeningen zinvol. Beweging stimuleert het spontane herstel. In het eerste halfjaar is met revalidatie veel herstel mogelijk.
Na ontslag uit het ziekenhuis revalideren de meeste patiënten thuis (60%). 20% van de CVA-patiënten revalideert in een verpleeghuis of een revalidatiecentrum. De overige 20% is er zo ernstig aan toe dat langdurige verpleging nodig is. Zij blijven meestal in een verpleeghuis.
Mensen krijgen na een beroerte vaak fysiotherapie, logopedie en ergotherapie. De revalidatiearts coördineert de revalidatie en regelt eventueel ook overplaatsing naar een revalidatiecentrum of verpleeghuis. Verder beoordeelt deze arts of de CVA-patiënt een rolstoel of andere voorzieningen nodig heeft.
Na ongeveer twaalf maanden is er bijna geen verder herstel meer mogelijk. Toch blijft fysiotherapie nuttig bij een blijvende verlamming om verdere achteruitgang te voorkomen.
Om te voorkomen dat u (opnieuw) een beroerte krijgt adviseren artsen:
Als het nodig is schrijft uw arts een bloedverdunnend medicijn voor.
Soms is een operatie nodig om een vernauwing uit een bloedvat te halen. Sommige hartaandoeningen vergroten de kans op een beroerte. Die hartaandoeningen moeten behandeld worden. Uw arts kan u hierover meer informatie geven.
Mond: Let op of de mond scheef staat of een mondhoek naar beneden hangt.
Hulpmiddel als u het niet direct ziet: vraag de persoon om zijn tanden te laten zien.
Arm: Let op of een arm (of been) verlamd is. Hulpmiddel: Vraag aan de persoon om beide armen tegelijkertijd horizontaal naar voren te strekken en de binnenzijde van de handen naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt of rondzwalkt.
Spraak: Let op of de persoon onduidelijk spreekt of niet meer uit de woorden komt. Hulpmiddel: vraag aan de persoon een zin uit te spreken.
Tijd: Stel vast hoe laat de klachten bij de persoon zijn begonnen. Indien de persoon binnen drie uren behandeld wordt, is de kans op herstel groter.
Bel direct 112 want tijdverlies = hersenverlies.
Wilt u meer weten over hoe fysiotherapie kan helpen bij herseninfarct (CVA)?
Behandeling veel voorkomende aandoeningen | Privacy policy | Afspraak maken
© Fysiotherapie Spijkenisse - Fotografie: Romy Koppers