Dit is de informatiefolder over Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD). De reden dat u deze folder leest is waarschijnlijk dat u door uw huisarts naar ons bent doorverwezen met duizeligheidklachten veroorzaakt door BPPD maar, wat is Benigne Paroxismale Positieafhankelijke Duizeligheid nou precies?
Deze folder is geschreven om u informatie te verschaffen over BPPD en u te informeren over de mogelijke therapievormen.
Benigne betekent ‘goedaardig/ongevaarlijk’ en paroxismale staat voor ‘in aanvallen optredend’. Indien bij u de diagnose BPPD is gesteld dan heeft u dus te maken met een in aanvallen optredende, positieafhankelijke, ongevaarlijke duizeligheid.
BPPD wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van ‘oorkristallen’ in een deel van het binnenoor waar zij zich niet horen te bevinden. Namelijk de semicirculaire kanalen. Normaal worden deze kanalen alleen geprikkeld door bewegingen van het hoofd. De ’kristallen’ zijn afkomstig uit het utriculum maar hebben zich verplaatst door een infectie, een hoofdtrauma of door degeneratie van het binnenoor door het ouder worden. Bij een leeftijd onder de 50 jaar is de voornaamste oorzaak van BPPD een trauma aan het hoofd. Bij mensen boven de 50 is dat de degeneratie van het evenwichtsysteem in het binnenoor. In de helft van alle gevallen is de oorzaak van de BPPD onduidelijk.
BPPD is één van de belangrijkste veroorzakers van duizeligheid en een van de best behandelbare vormen. Kenmerken van BPPD zijn duizeligheid, aanwezig enkele seconden na het maken van een specifieke beweging van het hoofd, zoal voorover buigen, omrollen in bed of naar boven kijken. De duizeligheid duurt meestal niet langer dan een minuut en is vaak aanwezig in lig. Dit laatste onderscheidt BPPD van andere vormen van duizeligheid.
Als u te maken krijgt met BPPD kunnen enkele aanpassingen in uw dagelijkse activiteiten ervoor zorgen dat de klachten zo minimaal mogelijk aanwezig zijn. Gebruik ’s nachts twee of meer kussens. Voorkom slapen op de “aangedane” zijde. Stap ’s ochtends rustig uit bed en blijf voor het uit bed stappen een minuutje op de randje van het bed zitten. Voorkom vooroverbuigen om iets op te pakken en het hoofd te ver naar achteren buigen om bijvoorbeeld naar het plafond te kijken. Wees bijvoorbeeld voorzichtig als uw haar gewassen wordt bij de kapper!
1. De manoeuvre begint in zittende houding. De oefeningen zullen alleen worden uitgevoerd onder begeleiding van een dokter of een fysiotherapeut. Dit voor zowel de veiligheid (optredende duizeligheid) om de bewegingen van de ogen te kunnen observeren.
2. Allereerst zal uw fysiotherapeut u op uw rug laten liggen met het hoofd iets gedraaid naar de kant van de klachten (hoek van 45º). U blijft ongeveer 30 tot 60 seconde zo liggen, afhankelijk van de duizeligheid, gemeten aan de hand van observatie van de ogen. Vooral de eerste tien seconde zult u zich waarschijnlijk duizelig voelen.
3. Vervolgens zal uw fysiotherapeut uw hoofd de andere kant opdraaien, en deze positie wederom ongeveer 30 tot 60 seconde aanhouden. U kunt zich nu weer duizelig voelen!
4. Hierna zal uw fysiotherapeut u op dezelfde zij draaien (de zijde waar geen klachten aanwezig zijn). Uw hoofd wordt meebewogen totdat uw neus naar beneden wijst (hoek van 45º). Ook deze positie wordt weer 30 seconde vastgehouden. Ook nu kan de duizeligheid weer optreden.
5. Tot slot wordt u weer teruggebracht tot zithouding. Het is heel normaal dat u nu enkele seconde duizelig bent. Uw fysiotherapeut zal u hierbij ondersteunen. Laat het hoofd een beetje hangen gedurende ongeveer een minuut. Hierna zal de hele procedure nog twee of meer keer worden herhaald.
De behandeling door uw huisarts of fysiotherapeut bestaat uit het verplaatsen van de ‘oorkristallen’ vanuit het gevoelige deel van het oor (het posteriore kanaal) naar een minder gevoelige locatie. Een manier om dit te doen is met behulp van de Epley manoeuvre. Bij deze methode worden vier opeenvolgende bewegingen met het hoofd gemaakt waarbij iedere beweging ongeveer 30 seconde wordt aangehouden.
De hiervoor beschreven Epley methode is effectief bij 80% van de BPPD patiënten. Als deze methode bij u niet werkt kan uw fysiotherapeut overgaan op het geven van de zgn. Brandt-Daroff Thuisoefeningen. Ook bij mensen waarbij de klachten na enige tijd weer terugkeren worden de thuisoefeningen voorgeschreven om verdere terugkeer van de klachten te voorkomen. In die gevallen heeft de therapie op 95% van de gevallen succes.
Bij deze oefeningen is het belangrijk dat zij goed worden uitgevoerd.
Positie 1. U begint zittend op de rand van het bed. Blijf voordat u begint even rustig zitten (30 sec.)
Positie 2. Verander van zit naar zijlig. Belangrijk is dat u deze beweging snel (binnen twee sec.) uitvoert. Hou het hoofd een halve slag gedraaid. Doe bijvoorbeeld net alsof u iemand aankijkt die ongeveer een meter van uw bed vandaan staat. Hou deze houding, ook het gedraaide hoofd, 30 sec. aan.
Positie 3. Ga na 30 sec. weer rechtop zitten.
Positie 4. Voer dezelfde oefening uit als in positie 2 alleen dan gelegen op de andere zij.
U doet de oefeningen twee weken lang, drie maal per dag.
Van positie 1 naar positie 4 en weer terug naar positie 1 neemt ongeveer twee minuten in beslag (iedere houding wordt namelijk 30 sec. aangehouden) De hele cyclus wordt per keer oefenen vijf keer herhaald. Dit betekent dat u iedere positie vijf keer aanneemt per oefenbeurt.
In de meeste gevallen hebben de oefeningen na ongeveer 10 dagen effect wat betekend dat de klachten vrijwel zullen verdwijnen.
Bij één op de drie patiënten keert de BPPD weer terug binnen het eerste jaar na de behandeling. Binnen vijf jaar is dit zelfs het geval bij 50%. Mocht de BPPD weer terugkeren, neemt u dan weer contact op met uw fysiotherapeut. Deze zal u dan behandelen met de hiervoor beschreven Epley manoeuvre, gevolgd door het eenmaal daags uitvoeren van de beschreven set thuisoefeningen.
Belangrijk om te weten is dat BPPD “self-limiting” is. Dat betekend dat de symptomen op den duur vaak weer vanzelf verdwijnen. Symptomen hebben de neiging om te komen en weer even plotseling te verdwijnen.
Desondanks hebben verschillende vormen van behandelen en oefentherapie hun effectiviteit bewezen. Binnen onze praktijk maken wij gebruik van deze technieken om u op deze manier zo snel en goed mogelijk van uw klachten te verlossen.
Bron:
Bas Wiebenga, Azad Khan (fysiotherapeuten)
Wilt u meer weten over hoe fysiotherapie kan helpen bij BPPD (benigne paraxoysmale positieduizeligheid)?
Behandeling veel voorkomende aandoeningen | Privacy policy | Afspraak maken
© Fysiotherapie Spijkenisse - Fotografie: Romy Koppers