Behandeling RSI (repetetive strain injury)

Tegenwoordig CANS genaamd (complaints of arm, neck and / or shoulder)

Inleiding

RSI is een overkoepelende naam voor een aantal specifieke pees-, zenuw- en spiergerelateerde aandoeningen van de nek en de arm. Een van de meest bekende voorbeelden is de muisarm. In Nederland zijn er onderhand 2,6 miljoen mensen die in het dagelijks leven veelvuldig gebruik maken van de computer. Dit is 40% van de beroepsbevolking. Daarnaast zijn er nog een miljoen mensen die geregeld gebruikmaken van de computer. De verwachting is dat deze aantallen in de komende jaren nog behoorlijk zullen groeien. RSI is niet zo´n nieuwe aandoening als vaak wordt gedacht. Zo schreef een Italiaanse arts 300 jaar geleden over de schrijversziekte die hij constateerde bij veel notarissen en kantoorklerken. Hij beschreef dat deze mensen ontstekingen hadden aan pezen in de armen die veroorzaakt werden door het vele schrijven.

Wat is RSI?

Door lange tijd achter elkaar dezelfde bewegingen te maken of dezelfde houding aan te nemen, kunnen klachten en aandoeningen ontstaan. Werken met een beeldscherm is ‘repeterend werk’. Juist hierbij blijven schouders en rug steeds in dezelfde houding, terwijl alsmaar dezelfde repeterende bewegingen worden gemaakt met de vingers, pols en ellebogen. U zit ook steeds langer achter elkaar voor het beeldscherm: faxen, brieven posten, kopiëren, het kan tegenwoordig allemaal vanaf de werkplek via de computer. Hierbij loopt u dus het risico op RSI. Het klinkt raar dat een pees of spier overbelast kan raken door het bedienen van iets lichts zoals bijvoorbeeld een muis. Dit heeft dan ook niet te maken met de hoeveelheid kracht die men gebruikt bij het bedienen van de muis. De oorzaak ligt in de precisie van de coördinatie die nodig is om de muis te besturen. Om een voorwerp heel precies te bedienen gebruikt een lichaam vele spieren. Deze spieren moeten redelijk veel kracht leveren om een beweging heel precies uit te voeren. Hierdoor ontstaat een behoorlijk hoge spanning in de spieren van de arm. Het is daarom belangrijk dat een persoon ontspannen achter de computer zit. Is dit niet het geval dan kan een persoon extra spanning in de spieren ontwikkelen.

Oorzaken RSI

Er zijn meerdere theorieën over het ontstaan van RSI:

• door een continu aanwezige belasting van een lichaamsdeel of groep spieren wordt de doorbloeding van dit deel verslechterd. Als de doorbloeding verslechterd kunnen afvalstoffen minder goed worden afgevoerd. Als afvalstoffen niet goed worden afgevoerd ontstaat er een opeenhoping van deze afvalstoffen in het desbetreffende deel van het lichaam. Door het ophopen van afvalstoffen worden de pijnreceptoren in de spier geprikkeld, wat spierpijn oplevert. Door deze spierpijn moet de spier zich meer aanspannen om zijn werk goed te kunnen doen. Door deze hoger wordende spanning neemt de doorbloeding nog meer af en zo belandt een persoon in een vicieuze cirkel. Bij RSI is het zo dat men langdurig, steeds dezelfde, spiervezels belast. Deze kleine groep raakt op de duur al bij een lagere belasting snel vermoeid en wordt dus overbelast. Door deze herhalende overbelasting kan er op ten duur weefselschade ontstaan waardoor er littekenweefsel ontstaat.
• Ook wordt uitgegaan van een combinatie van psychische en lichamelijke oorzaken. Dit model gaat er van uit dat stress en andere psychische klachten de spierspanning kunnen verhogen. Door deze verhoging is er weer hetzelfde effect als hiervoor beschreven.

Wat zijn de klachten bij RSI?

Er zijn drie pijnfasen te onderscheiden bij RSI:

Fase 1: Beginnende fase. Tintelende, gevoelige en vermoeide handen, polsen, armen, nek of schouders. De klachten treden op tijdens of vlak na het werk en verdwijnen vaak met normale avond- of weekendrust. De relatie met het werk wordt nog niet door iedereen gelegd. De klachten zijn nog draaglijk.

Fase 2: Gevorderde fase. Er is geen relatie meer met bepaalde taken, de pijn treedt op bij van alles. Pijn kan variëren tussen licht tintelend gevoel of brandende pijn, soms is er sprake van krachtverlies. Nek, schouders, armen, polsen en handen zijn overgevoelig of juist gevoelloos. De vingers tintelen. Klachten verdwijnen niet meer door normale avond- of weekendrust.

Fase 3: Blijvende fase. Aanhoudende pijn die niet meer verdwijnt. Werken is (bijna) niet meer mogelijk. Het oppakken van een kopje is al pijnlijk. U heeft nauwelijks kracht meer in uw armen en handen. Beïnvloeding van de klachten door behandeling is erg lastig. Neem daarom liefst meteen maatregelen in fase 1.

Bovenstaande fases geven de suggestie dat er een geleidelijk verloop is. Er bestaat echter gevaar dat u in zeer korte tijd in fase 3 belandt!

Hoe kunt u RSI krijgen?

De belangrijkste risico’s:

1. Werkduur,
2. Hoge werkdruk,
3. Geen aandacht voor inrichting werkplek,
4. Onvoldoende pauzes,
5. Weinig zeggenschap over uw werk of een ongunstige werksfeer.

Hoe kunt u RSI voorkomen?

• Extra pauzes inlassen van ten minste 10 minuten ieder uur. Ook al is het druk, zorg ervoor dat u tijdens het werk voldoende rustmomenten inbouwt. Overleg daarom met uw leidinggevende en collega’s over de verdeling van werk- en rustmomenten. Dit verhoogt bovendien de werkprestatie,
• Afwisseling van taken en afwisseling van werkhouding. Tijdens het werk voldoende afwisseling van taken: telefoneren, schrijven, typen, faxen, lezen, praten. Probeer ook zoveel mogelijk het zitten en staan af te wisselen. Als u weinig te zeggen heeft over uw dagindeling of als u alsmaar hetzelfde werk moet doen (bv. alleen maar voor een beeldscherm zitten), praat dan eens met uw leidinggevende,
• De omgeving waarin een persoon werkt heeft ook een grote invloed op het ontstaan van RSI. De werkplek moet geschikt zijn voor het werk dat men doet. Het mag niet zo zijn dat een iemand een onnatuurlijke houding moet aannemen om zijn werk goed uit te kunnen voeren. Als dit niet mogelijk is dan moet de werkplek zodanig worden ingericht dat de persoon zo veel mogelijk wordt ontlast. Om een voorbeeld te geven: het is belangrijk dat de muis op een goede afstand ligt ten opzichte van de arm. Iemand die veel met de muis werkt hoeft dan niet te reiken naar de muis en hoeft daardoor zijn arm minder te belasten. Zo is het ook met het beeldscherm. Als een beeldscherm niet voor u staat maar naast u dan moet er gedurende het werk steeds opzij gekeken worden. Dit is onnatuurlijk voor de nek. Het is veel prettiger om het beeldscherm voor u te hebben. Zo ontlast men de nek en hoeft deze niet meer gedraaid te worden om op het scherm te kunnen kijken.
• Neem klachten serieus.

Beeldscherm tachograaf

Werkt u veel met een beeldscherm en vreest u RSI? Stel een beeldscherm-tachograaf in. De tachograaf meet uw muis- en toetsenbordvaardigheden en vraagt met wat voor apparatuur, in welke omgeving en met wat voor meubels u werkt. Aan de hand daarvan alarmeert het u wanneer u te lang, verkeerd of te intensief op uw computer werkt.

Bron:
Fysio-, en manuele therapie Koning en Mandema, www.fysiotherapiepraktijk.nl

Behandeling RSI (repetetive strain injury)

Wilt u meer weten over hoe fysiotherapie kan helpen bij RSI (repetetive strain injury)?